In de eerste week na de bevalling (ofwel de kraamweek) gebeurd er onwijs veel in je lijf. De kraamzorg en de verloskundige controleren of je lichamelijke (maar ook mentale) herstel normaal verloopt. In dit artikel bereid ik je graag voor op wat je zou kunnen verwachten van die eerste week. Wel een kleine side-note: ik heb alles opgeschreven, maar dit betekent dus niet dat jij alles wat hier staat ook zult ervaren. Ieder herstel is anders dus laat je ook niet ontmoedigen of zelfs bang maken, trust me: het komt echt goed!
Borsten
Te beginnen bij je borsten. Ongeacht of je borstvoeding gaat geven of niet, gaan je borsten zich hierop voorbereiden. Dit proces begint op het moment wanneer na de bevalling de placenta geboren wordt. In de zwangerschap produceert de placenta een hormoon wat ervoor zorgt dat je borsten nog geen melk gaan maken. Door het wegvallen van deze hormonen komt de borstvoeding langzaamaan op gang.
Het duurt vaak een paar dagen voordat alle hormonen uit je lijf zijn. De meeste vrouwen voelen de eerste twee dagen daarom nog weinig verandering in hun borsten en zal er ook niet heel veel melk zijn (geen zorgen, de baby is hierop ‘gebouwd’ en heeft een speciaal soort vet wat hij kan verbranden om niet ondervoed te raken, handig toch?). Meestal tussen dag drie en vijf zijn alle hormonen van de placenta uit je lichaam en begint de melkproductie op gang te komen. Hierbij krijgen veel vrouwen stuwing (dit is het hebben van volle borsten, wat soms een vervelend of pijnlijk gevoel kan geven in je borsten en soms gepaard gaat met verhoging). Dit neemt meestal na één a twee dagen ook weer wat af. Geef je geen borstvoeding? Dan zullen je borsten meestal na dag vijf weer meer als normaal voelen. Geef je wel borstvoeding? Dan kan het zijn dat je borsten voor een voeding vaak voller aanvoelen, en daarna weer soepel.
Baarmoeder
Dan over naar je buik. Want jemig wat is daar veel gebeurd. Negen maanden lang is je baarmoeder groot genoeg gegroeid om er een heel kindje in te kunnen huisvesten. Nu is het weer de bedoeling dat je baarmoeder rustig aan weer naar zijn oorspronkelijke grootte terug gaat. Meestal voor de bevalling zit je baarmoeder onder je ribbenboog, direct na de bevalling zit deze vaak alweer rond je navel! Om de baarmoeder goed verder te laten dalen, kun je in die eerste week daarom last hebben van zogenaamde “naweeën”. Dit zijn (vaak pijnlijke) krampen van je baarmoeder die ervoor zorgen dat de baarmoeder steeds dieper het bekken in gaat. Meestal heb je het meest last van naweeën de eerste vier dagen na de bevalling, maar het kan ook langer duren. Door de productie van oxytocine bij het geven van borstvoeding, zien we dat je met name tijdens het voeden de krampen kunt krijgen. Niet iedere vrouw heeft last van naweeën, dit is normaal en betekent niet dat je baarmoeder niet zakt.
Na een snelle of na een tweede bevalling kun je meer last hebben van naweeën. Het gebruik van volledige dosering paracetamol (4×2 tabletten van 50mg per dag) kan goed helpen om de pijn wat te verlichten (en kan overigens ook veilig in combinatie met borstvoeding)!
Misschien heb je hem wel gezien na de geboorte: de placenta. Een prachtig bijzonder orgaan die aan je baarmoederwand vast heeft gezeten. Ter grootte van de placenta zit er in je baarmoeder nu een soort “wond”. De krampen van je baarmoeder zorgen ook dat die wond grotendeels steeds wordt dicht gedrukt. Toch is het heel normaal dat er uit die wond de eerste week wat bloedverlies kan komen. Dit kan echt vergelijkbaar zijn met een ruime menstruatie zijn en kan ook wat ruiken. Ook is het normaal om stolsels te verliezen de eerste 5 dagen na de bevalling. Die kunnen soms zo groot zijn als je vuist, dus schrik hier vooral niet van.
Heb je in één uur twee kraamverbanden helemaal vol met bloed? Of heb je twee stolsels ter grote van je vuist in één uur? Dit is altijd teveel en je belt hiermee altijd (dus ook s’nachts) je verloskundige!
Aan het einde van je kraamweek verlies je vaak nog wel bloed, maar het is vaak bruinig en zoals een matige menstruatie (soms zelfs minder). Bloedverlies na de bevalling kan zo’n zes weken aanhouden.
Ontlasting
Zoals hierboven beschreven, je baarmoeder heeft al je organen negen maanden lang beetje bij beetje naar boven geduwd. Zo ook je darmen. Die moeten nu weer helemaal hun plek vinden en dat kan soms best wel wat last geven. Sowieso kan het zijn dat het even duurt (tot vijf dagen na de bevalling) voordat je weer ontlasting hebt. Daarnaast is het niet gek als je dit even spannend vind (no worries, je bent niet de enige!). Gelukkig kan ik zeggen dat vrijwel iedereen het achteraf vind meevallen, dus als je aandrang voelt, gelijk gaan! Ontlasting ophouden kan juist voor hardere ontlasting zorgen, wat het dus weer moeizamer maakt. Heb je na dag vijf nog geen ontlasting gehad? Neem even contact op met je huisarts voor een laxerend middel (zoals movicolon of microlax). Ook als je veel last hebt van darmkrampen is het goed om even contact op te nemen met de huisarts zodat die iets kan voorschrijven wat misschien wat verlichting kan geven.
Plassen
Tijdens de bevalling is er een kindje door het geboortekanaal gegaan waardoor er gemakkelijk zenuwen beschadigd raken. Dit herstelt meestal snel weer, maar het kan zeker die eerste week zorgen dat je minder goed voelt wanneer je moet plassen. Zorg dus dat je regelmatig (bijvoorbeeld voor elke borst- of flesvoeding) gaat plassen, dus ook als je geen aandrang voelt. Voel je wel aandrang? Negeer dit dan niet en ga meteen naar de wc. Ophouden van urine of niet goed kunnen uitplassen kan zorgen voor een blaasontsteking. Bij twijfel of je een ontsteking hebt neem je altijd contact op met de huisarts.
Hechtingen
85% van de vrouwen die zijn bevallen hebben in grote of mindere mate een ruptuur (ofwel “zijn uitgescheurd”). Deze hechten we, afhankelijk van de grootte en de soort ruptuur, bijna altijd. Het is heel persoonlijk in welke mate of periode je last hebt van de hechtingen. Maar over het algemeen heb je de eerste vier a vijf dagen weinig last van de hechtingen bij zitten of bewegen. Wel kunnen ze soms wat branderig voelen bij het plassen. Het kan helpen om een bidon met water tijdens het plassen gebruiken om wat te spoelen of om onder de douche te plassen.
Later in de kraamweek beginnen de meeste meer de hechtingen te voelen. De meesten vrouwen omschrijven dit als een trekkend gevoel. Alhoewel er altijd met oplosbaar draad wordt gehecht en het niet per se nodig is, kan het soms helpen om rond dag zeven een paar uitwendige hechtingen te verwijderen. Hiervoor bel je je verloskundige. Heb je het idee dat je buiten proportioneel last hebt van de hechtingen of als je twijfelt over de genezing: bel je verloskundige zodat ze kan controleren of de wond wel of niet ontstoken is.
Het gebruik van volledige dosering paracetamol (4×2 tabletten van 50mg per dag) kan goed helpen om de pijn wat te verlichten en ook koelen van de wond kan helpen (tip: stop appelstroop in een boterhamzakje in de vriezer, dit blijft namelijk ook soepel als het bevroren is waardoor het makkelijker te vormen is tegen je vagina aan).
Zoals je nu misschien wel begrijpt: na de bevalling gebeurd er de eerste week veel ten aanzien van je herstel. En logischer wijs kan dit best wel wat energie kosten. Wat wij als vrouwen in de huidige maatschappij soms moeilijk vinden is hieraan toe te geven en ruimte te geven voor herstel.
We leven in een maatschappij waarin zelfstandigheid, individualisme en het niet vragen van hulp heel normaal is. Het wordt zelfs vaak gezien als krachtig, positief en sterk. Echter zoals je hierboven misschien gezien hebt, is dat niet realistisch om van jezelf (of van anderen) te verwachten. Slapen overdag, hulp vragen bij de verzorging van je kindje of het huishouden, etc. is cruciaal voor een goed herstel. En wat echt waar is: hoe meer je al vroeg investeert in je eigen herstel, hoe meer je er uiteindelijk voor je kindje en anderen kunt zijn. Omdat dit echt heel belangrijk is, nog maar een keer: hoe meer je al vroeg investeert in je eigen herstel, hoe meer je er uiteindelijk voor je kindje kan zijn!