Dit artikel is geschreven door Meike Hendriks van Mpower Moms

Mijn naam is Meike, ik ben psycholoog en bevallingsexpert (voor mijn studie psychologie heb ik ook een studie verloskunde gedaan) en moeder van 2 kinderen. Ik help moeders bij de verwerking van hun (nare) zwangerschap en bevalling. Daarnaast begeleid ik ze naar ontspannen moederschap (vooral in het eerste jaar na de geboorte), zodat deze moeders meer rust, tijd en energie ervaren. 

9 maanden lang wacht je op het moment dat je kindje wordt geboren. Je had bedacht hoe het zou zijn om te bevallen en je baby voor het eerst te zien. Je had je goed voorbereid en je kon niet wachten om je kindje te ontmoeten. Maar dat je nu (weken of maanden later) liever niet terugdenkt aan de geboorte van je kindje, dat had je niet verwacht. De bevalling raakt je. Je voelt je verdrietig en kijkt er met een negatief gevoel op terug.

Het kan voorkomen dat de bevalling anders loopt dan jij je had voorgesteld, ook als je je goed had voorbereid. Een bevalling valt nou eenmaal niet te plannen. Per jaar bevallen gemiddeld zo’n 180.000 vrouwen in Nederland. Maar liefst 1 op de 3 moeders kijkt niet met een positief gevoel terug op haar bevalling. Dat zijn 60.000 vrouwen per jaar, dus dat is ontzettend veel! Helaas wordt hier bijna niet over gesproken. Hoog tijd dus om dit taboe te doorbreken, want er zijn heel veel vrouwen die zich precies zo voelen als jij. Je hoeft je hier absoluut niet voor te schamen, want jij kunt er niks aan doen.

Hoe kom je aan een bevallingstrauma?

Hoe komt het dat zoveel moeders met een negatief gevoel terugkijken op hun bevalling?

Dat kan komen door een aantal verschillende factoren. Allereerst kan er sprake zijn van complicaties tijdens de bevalling. De bevalling loopt anders dan je van tevoren had gedacht. Toch hoeft dit niet altijd zo te zijn. Er zijn ook heel veel vrouwen die (volgens verloskundigen of gynaecologen) eigenlijk een prima bevalling hebben gehad, maar dit zelf helemaal niet zo ervaren. Ze voelen zich niet gezien of gehoord. 

Tijdens je zwangerschap en na je bevalling ben je op je kwetsbaarst. Je staat heel erg open voor invloeden van buitenaf. Een opmerking die iemand maakt, kan jou enorm raken. Of als jij heel zorgvuldig een geboorteplan hebt gemaakt, dit trots laat zien en er wordt niet naar gekeken, dan is dat niet fijn. Deze ervaringen kunnen zo’n impact op je hebben dat emoties als woede, boosheid of verdriet gaan overheersen.

Wanneer spreken we nou van een trauma?

Wanneer spreek je van een trauma? Bij het woord trauma denken we meteen aan iets heel heftigs als oorlogsslachtoffers of vluchtelingen die veel hebben meegemaakt. Maar het gaat niet om de heftigheid van de ervaring, het gaat om wat de ervaring met jou doet. Als jij pijn ervaarde (dat hoeft niet per se lichamelijke pijn te zijn, maar kan ook mentale pijn zijn) op het moment dat het gebeurde en het nog steeds pijn doet op het moment dat jij eraan terugdenkt, dan kun je spreken van een trauma. Je blijft terugdenken aan de gebeurtenis en dat gaat gepaard met nare gevoelens. Een trauma is dus wat anders dan een postnatale depressie.

Hoe kun je een trauma herkennen?

Iedereen ervaart een trauma anders. Toch komt het vaak voor dat je vaak moet terugdenken aan de situatie, waardoor je het lastig vindt om je aandacht te houden bij de dingen waar je op dat moment mee bezig bent. Je dwaalt telkens af met je gedachten. Ook ’s nachts ben je bezig met de gebeurtenis in de vorm van nachtmerries. Je slaapt slecht en ligt vaak te piekeren.

Veel vrouwen hebben het gevoel alsof ze constant ‘aan’ staan. Ze zijn erg alert. Dit komt doordat het lichaam in de overlevingsstand staat. Je hebt een verhoogde hartslag en een versnelde ademhaling en je kunt je steeds erg opgejaagd voelen, zonder dat er een duidelijke reden voor is. Van het minste of geringste raak je van slag en dat resulteert vaak in een kort lontje. 

De meest voorkomende symptomen zijn:

• Vermoeidheid
• Concentratieproblemen
• Prikkelbaarheid
• Vermijding van alles wat met de gebeurtenis te maken heeft (zoals niet over de bevalling willen praten of geen foto’s willen terugkijken).
• Flashback/ nachtmerries
• Verdriet/ boosheid/ angst/ stress

Zelfs jaren later kunnen deze symptomen op gaan spelen. Dit hoeft dus niet per se meteen na de bevalling te zijn.

Wat gebeurt er als je het trauma “wegstopt” of probeert te vermijden?

Veel vrouwen stoppen een bevallingstrauma weg. Ze denken dat na een tijdje alles vanzelf weer normaal wordt. Als ze niet aan de gebeurtenis denken, dan bestaat het ook niet. Maar zo werkt het helaas niet. Als jij de klachten wegstopt, komen ze net zo hard weer terug, soms zelfs nog heftiger. Je kunt het vergelijken met een strandbal die je onder water probeert te duwen. Dat kost heel veel kracht en energie en als je even loslaat, dan plopt hij vanzelf omhoog. Als je de strandbal naar de oppervlakte brengt, dan zal de bal rustig wegdrijven. Zo is het ook met emoties. Emoties willen gevoeld worden. Druk je ze weg, dan blijven ze terugkomen. Steeds heviger en heftiger totdat er een woede uitbarsting volgt of een enorme huilbui op een moment dat het eigenlijk niet uitkomt. 

Wat kun je doen?

• Geef dus ruimte aan je emoties. Huil als je wilt huilen, gil als je wilt gillen, sla in een kussen als je daar behoefte aan hebt.
• Praat erover met mensen in je omgeving. Je hoeft niet alleen met al deze emoties te blijven rondlopen. Leg uit wat voor impact de bevalling op je heeft en wat het met je doet. 
• Onderdruk je gevoelens vooral niet. Je gevoelens mogen er zijn! Het is juist goed om je emoties te uiten, want het opkroppen van gevoelens zorgt ervoor dat ze nog heftiger terugkomen.
• Schrijf je bevallingsverhaal op. En dan niet de feiten, zoals om 13 u braken mijn vliezen, maar wat je dacht en voelde tijdens de bevalling. Door dit op te schrijven kun je je verhaal kwijt. Dit helpt bij de verwerking en het lucht vaak op. Je hoeft het aan niemand te laten lezen. Het is puur voor jezelf. Eventueel kun je jouw bevallingsverhaal voorlezen aan bijv je partner als je dat fijn vindt, zodat hij begrijpt wat jij doormaakt.
• De eerste 6 weken na de bevalling ben je lichamelijk en mentaal aan het herstellen. Geef jezelf deze ruimte en rust. Als de nacontrole bij de verloskundige/ gynaecoloog nadert en je krijgt een zwaar gevoel, ziet er tegenop of je wilt liever niet gaan, dan is dat een teken om aan de bel te trekken. Ga dan juist naar deze afspraak en leg uit waarom je tegen de afspraak opziet of dat je het lastig vindt om over je bevalling te praten.
• Schaam je niet om hulp te zoeken. Er is niks mis met je, je bent niet gek. Je hebt een heftige ervaring meegemaakt en daar kun jij niks aan doen. Een trauma gaat meestal niet vanzelf weg. Er zijn mensen die jou kunnen helpen.

Toch is het niet gemakkelijk om deze stap te zetten. Vaak hebben vrouwen al een heel proces achter de rug voordat ze hulp vragen. Als je hulp inschakelt, dan word je vaak doorverwezen naar een psycholoog voor EMDR. EMDR is een effectieve methode om traumatische ervaringen te verwerken. Toch is mijn ervaring (vanuit de verloskunde en psychologie) dat dit niet de beste methode is voor het verwerken van een bevallingstrauma. Bij een EMDR sessie beleef je jouw nare ervaring helemaal opnieuw. Je duikt er weer helemaal in. Dit kan heel veel emoties oproepen en is daardoor ontzettend zwaar. Veel moeders geven aan dat ze 3 dagen moeten bijkomen van een sessie. Ik dacht: dit moet toch ook anders kunnen? Als moeder heb je namelijk geen tijd om 3 dagen bij te komen op de bank, omdat de sessie zoveel emoties opriep. Daarom ben ik de afgelopen 3 jaar op zoek geweest naar een andere manier om een trauma te verwerken. Een zachte, kortdurende manier. Minder intensief, want een trauma is al intensief genoeg om mee te moeten dealen.

In 2 uur tijd je trauma verwerken

In Australië hebben ze een nieuwe techniek uitgevonden voor het verwerken van enkelvoudige trauma’s en deze techniek begint nu bekendheid te krijgen in Nederland. Het is de zachte, kortdurende Trauma Buster Technique (TBT). 95% van de moeders verwerkt haar traumatische ervaring in 1 sessie van 2 uur, in tegenstelling tot EMDR waarbij je meestal meerdere sessies nodig hebt. TBT is heel zacht, waardoor je je op het einde opgelucht en rustig voelt. Er wordt zelfs heel veel gelachen tijdens zo’n sessie. Dat klinkt heel gek, maar doordat je alle nare beelden en geluiden meteen gaat vervreemden, haal je de emotionele lading direct van de gebeurtenis af. Je ervaart geen knoop in je maag meer of een brok in je keel. Je voelt je niet meer boos of verdrietig, maar kunt op een neutrale manier terugkijken naar de gebeurtenis. Je kunt de foto’s of filmpjes van je bevalling weer terugkijken zonder dat je overspoeld wordt door je emoties en kunt met een goed gevoel je bevallingsverhaal vertellen.

Hoe heb jij jouw bevalling ervaren? Heb jij dit als een mooi moment ervaren of kijk jij er met een naar gevoel op terug? Op www.mpowermoms.nl/tbt vind je alle informatie over de Trauma Buster Technique voor het verwerken van je traumatische ervaring. Ook kun je een gratis Mpower call inplannen, dan kijk ik met je mee of de Trauma Buster Technique geschikt voor je is.